De totale landoppervlakte van de aarde is 148.647.000 km2. Daartegenover staat dat de aarde een totale wateroppervlakte heeft van 361.419.000 km2. Dus maar liefst 70% van de totale oppervlakte van de aarde bestaat uit water. Werp maar eens een blik op een wereldkaart en zie hoeveel blauw water je ziet. Dat gaat dan om de grote oceanen en zeeën. Maar de aarde kent ook vele meren.
IJsselmeer het grootste meer van Nederland
Nederland is ook een echt waterland, met een lange kust aan zee, veel kleine en grote rivieren, maar ook veel prachtige meren. Nederland kent ook een van de grootste meren van West-Europa. Al is het dan wel kunstmatig aangelegd, het IJsselmeer is met een oppervlakte van 1.100 km2 het grootste meer van Nederland en zelfs het grootste meer van geheel West-Europa. Maar vergeleken met andere meren op onze wereld valt het IJsselmeer in het niet.
De meeste grote meren van Europa liggen in Rusland en Oekraïne, maar ook Zweden kent een aantal grote meren. Daarnaast kent Noord-Amerika de zogenaamde Great Lakes; vijf grote meren. De daadwerkelijke grootte van een meer kan van tijd tot tijd verschillen, bijvoorbeeld afhankelijk van het seizoen of veranderingen die van jaar tot jaar plaatsvinden. Dit geldt voornamelijk voor zoutwater meren in droge klimaten.
Een meer blijft niet eeuwig bestaan
Al kunnen meren duizenden jaren bestaan, er komt ooit een einde aan. Dit komt door alle veranderingen in de natuur. Door het natuurlijke proces van erosie in een rivier wordt het onderliggende gesteente geleidelijk weggesleept. Heel geleidelijk aan, dit kan soms eeuwen duren, vullen rivieren op en stromen dan niet meer. De deeltjes grond uit de rivier worden meegevoerd naar het meer waar ze in uitmonden. Heel geleidelijk aan raakt zo’n meer gevuld met deze deeltjes en dan wordt het meer land.
Ook kan het verdwijnen van een meer een gevolg zijn van de overblijfselen van talloze generaties waterplanten. Het meer vormt zich dan eerst om tot een moeras en vervolgens kunnen er bomen groeien. Uiteindelijk zal dit meer veranderen in droog land. Daarnaast kunnen meren en rivieren door klimaatveranderingen simpelweg opdrogen.
De top 10 lijst
10. Ladogameer (Rusland) – 18.135 km2
Het Ladagomeer is het grootste meer van Europa. Het is gelegen ten noord-westen van Rusland, vlakbij Sint-Petersburg. Van noord naar zuid meet het meer 219 kilometer en de maximale breedte is 83 kilometer. Het heeft een totale oppervlakte van meer dan 18.000 km2. Het grenst aan Finland en Rusland. De gemiddelde diepte is slechts 51 meter en het diepste punt van het meer ligt op 230 meter. In het meer liggen ongeveer 660 eilanden, waarvan de meeste zich in het noordwestelijke deel van het meer bevinden. De oevers in het noorden zijn vooral hoog en rotsachtig, terwijl die in het zuiden laag en moerassig zijn. Enkele maanden per jaar is het meer dichtgevroren.
9. Malawimeer (Afrika) – 30.044 km2
Het Malawimeer in Zuidelijk-Afrika staat oorspronkelijk bekend als het Nyasameer en grenst aan Malawi, Tanzania en Mozambique. Het meer is ongeveer 560 kilometer lang en op het breedste punt zo’n 75 kilometer breed. Het grootste gedeelte van het meer ligt in Malawi. Het meer werd in 1859 ontdekt door Schotse ontdekkingsreiziger David Livingstone en een groot gedeelte van het gebied dat rondom het meer ligt werd later een Britse kolonie. Het Malawimeer heeft de meeste vissoorten ter wereld. Belangrijkste onderdeel daarvan zijn de cichliden, baarsachtige vissen. Er komen wereldwijd zo’n 2.000 soorten voor; 1.000 daarvan kun je alleen in het Malawimeer vinden. Het meer prijkt op de werelderfgoedlijst van UNESCO. Het Malawimeer staat ook bekend om de vele onweersbuien die er zeer plotseling kunnen voorkomen.
8. Baikalmeer (Rusland) – 31.500 km2
Het Baikalmeer is het diepste meer ter wereld met een maximale diepte van 1.642 meter en een gemiddelde diepte van 744 meter. Het is daarnaast het grootste zoetwatermeer ter wereld. Van noord tot zuid kent het meer een lengte van rond de 640 kilometer en op het breedste punt is het net geen 80 kilometer. Het is daarmee ongeveer zo groot als België. Qua volume is het het op één na grootste meer ter wereld; alleen de Kaspische Zee is groter. Het Baikalmeer is gelegen ten zuiden van Russisch Siberië. Het watervolume van het Baikalmeer is groter dan de inhoud van alle vijf Grote Meren van Noord-Amerika samen. Het meer staat sinds 1996 op de werelderfgoed lijst van UNESCO. Het wordt wel gezien als het oudste meer ter wereld, zo’n 25 miljoen jaar oud of zelfs nog ouder.Het meer kent veel unieke diersoorten, zoals bijvoorbeeld de zoetwaterzeehond. Zeker tweederde van de ruim 1.700 soorten planten en dieren komen enkel hier voor en niet in andere meren.
7. Great Bear Lake (Noord-Amerika) – 31.790 km2
Het Grootberenmeer is het grootste meer dat geheel in Canada ligt en is in de ijstijd ontstaan door een gletsjer die van Noord-Amerikaanse landijskap via rivierdalen afdaalde. Het meer ligt in de poolcirkel en kent een poolklimaat met een opvallend lage temperatuur. Van ruwweg november tot juli is het volledige meer bedekt met ijs en er komen daarom ook niet zoveel vissoorten voor. Het Grootberenmeer heeft een watervolume van 2.236 kubieke liter. De kustlengte is 2.719 kilometer. Het diepste punt is 446 meter en de gemiddelde diepte is 72 meter. Het meer is omgeven door 26 eilanden. Een belangrijke plaats aan het meer is Port Radium, waar in de Tweede Wereldoorlog het radioactieve element radium werd gedolven. Er ligt slechts één dorpje aan het meer: Deline waar ongeveer 530 mensen wonen.
6. Tanganyikameer (Centraal-Afrika) – 32.900 km2
Het Tanganyikameer is een groot meer in Centraal-Afrika gelegen en grenst aan Burundi, Tanzania, Zambia en Congo-Kinshasa en kent een groot net niet gehalte: het meer is nét niet het oudste en nét niet het diepste meer ter wereld. Het staat op de tweede plek na het Baikalmeer in Siberië. Ook is het het nét niet het grootste meer van het Afrikaanse continent (het Victoriameer is groter). Daarnaast bevat het nét niet de grootste hoeveelheid zoet water (wederom staat het Baikalmeer op één). Het is wél het diepste meer van Afrika, met een maximale diepte van 1470 meter en een gemiddelde diepte van 570 meter. Het meer is meer dan 673 kilometerlang en mag zich hierdoor wel het langste zoetwater meer ter wereld noemen. Het Tanganyikameer werd in 1858 ontdekt door Engelse ontdekkingsreizigers. Het meer staat bekend om de veelzijdigheid van vissoorten. De visserij industrie die door het meer wordt gevoed, biedt voor de lokale bevolking de belangrijkste bron van levensonderhoud. Er zijn naar schatting zo’n 45.000 mensen direct betrokken bij de visserij. Opmerkelijk is de sportvisserij op meervallen en tilapias, wat een geliefde hobby is onder de rijken.
5. Michiganmeer (Noord-Amerika) – 58.020 km2
Het Michiganmeer ligt op Amerikaans grondgebied en grenst aan de staten Michigan, Illinois en Wisconsin. Michigama dat ‘groot water’ betekent staat via de Straat van Mackinac in verbinding met het Huronmeer. Het is het grootste meer dat in één land ligt. Het heeft een lengte van 516 kilometer en een maximale breedte van 200 kilometer. Het diepste punt van dit meer is 265 meter. Gedurende vier maanden per jaar vriest het er en is vooral het noordelijke gedeelte van het meer volledig dichtgevroren. Verder heersen er regelmatig hevige stormen op het om het meer. Het Michiganmeer wordt druk bezocht door scheepvaart in steden als Chicago en Milwaukee die aan de oever van het meer liggen.
4. Huronmeer (Noord – Amerika) – 59.600 km2
Het Huronmeer behoort net als het Bovenmeer tot één van de vijf grootste meren van Noord-Amerika en heeft de op één na grootste oppervlakte. Het heeft een maximale lengte van 332 kilometer, op het breedste punt is het 295 kilometer. De gemiddelde diepte is 149 meter maar de bodem van het meer reikt op het maximale punt tot zo’n 229 meter diep. Het meer ligt op Canadees grondgebied en is gelegen tussen Ontario in Canada en Michigan in de Verenigde staten. Het Huronmeer staat in verbinding met het bekende Michiganmeer. Middenin het meer ligt Manitoulin eiland. Met een oppervlakte van 2.766 km2 is het ongeveer zo groot als Luxemburg en dit is het grootste in een meer gelegen eiland ter wereld.
3. Victoriameer (Oost-Afrika) – 69.000 km2
Het Victoriameer grenst aan Oeganda, Kenia en Tanzania en is het grootste meer van Afrika en het op één na grootste zoetwatermeer ter wereld. Met een lengte van 322 kilometer en een maximale diepte van 84 meter is het meer relatief ondiep. Het is ongeveer net zo groot als Ierland. Het Victoriameer kent haar oorsprong in de wereldberoemde Nijl. Het meer is in 1858 ontdekt door de Engelse ontdekkingsreiziger John Hanning Speke en is vernoemd naar de toenmalige Engelse koningin Victoria. Geologisch gezien is het een oud meer, zo’n 500.000 jaar oud. In de vijftiger jaren van de vorige eeuw werd hier de nijlbaars gekweekt, die in gigantische hoeveelheden werd geëxporteerd voor consumptie in Europa. De rijke fauna van het Victoriameer werd hierdoor volledig vernietigd. Het meer kent dan ook veel milieuproblemen, ook mede veroorzaakt door het feit dat de oevers zo dichtbevolkt zijn en bewoners ervan afhankelijk zijn voor hun levensonderhoud. Daarnaast heeft de lozing van onder meer afvalwater geleid tot het massale voortplanten van van de waterhyacint. Deze plant groeit nu zo veel dat het waterleven verstikt en boten door sommige gebieden niet meer kunnen varen. In het Victoriameer komen trouwens bijzonder veel nijlpaarden voor.
2. Bovenmeer / Lake Superior (Noord-Amerika) – 83.000 km2
Noord-Amerika kent de vijf wereldberoemde Grote Meren, waarvan Lake Superior het allergrootste is. Het meer heeft meer water dan de andere vier grote meren bij elkaar. Het Bovenmeer grenst aan de staten Minnesota, Michigan en Wisconsin. Qua oppervlakte is Lake Superior het grootste zoetwatermeer ter wereld. Alleen het Baikalmeer (op de achtste plaats in deze lijst) is groter qua inhoud. Ook de Kaspische Zee is groter, maar deze bevat zout water. De totale oppervlakte is 83.000 km2 en het meer is daarmee groter dan Tsjechië en twee keer zo groot als Zwitserland. Het Bovenmeer is op het langste gedeelte 563 kilometer en de maximale breedte is 257 kilometer. De gemiddelde diepte is 149 meter, maar het meer kent een maximale diepte van 406 meter.
1. Kaspische Zee (Rusland) – 371.000 km2
Anders dan de naam doet vermoeden is de Kaspische Zee gewoon een meer. Het is het grootste zout water meer ter wereld, dat gelegen is op de grens van Europa en Azië. Het grenst aan de landen Rusland, Kazachstan, Turkmenistan, Azerbeidzjan en Iran. Het meer kent een gigantische omvang, waardoor het graag als zee wordt gezien. Met een oppervlakte van 371.000 km2 en een maximale diepte van 1.025 meter is het groter dan heel Duitsland en bijna 10 keer zo groot als de oppervlakte van Nederland. Het meer bevat ongeveer 77.000 km3 water wat in vergelijking met andere meren niet eens zo veel is. Dit komt doordat het meer op veel plaatsen niet eens zo heel diep is. De Kaspische Zee heeft een zoutgehalte van ongeveer 1,2%, wat iets meer is dan een derde van het gemiddelde zoutgehalte van de meeste zeeën (3,5%). Het zoutgehalte van het meer stijgt geleidelijk doordat er geen uitgaande rivieren zijn, maar er wel veel water verdampt. De Kaspische Zee is bovendien rijk aan olievoorraden, maar de oliewinning uit de Kaspische Zee wordt gezien als een grote bedreiging van het milieu. Tevens vind je in dit meer carnalliet, een grondstof die gebruikt wordt voor de productie van magnesium.
Kaviaar uit de Kaspische Zee
Verder wordt een groot gedeelte van de wereldberoemde kaviaar hier gekweekt. Kaviaar zijn onbevruchte viseitjes en kan van verschillende vissoorten komen. Maar de echte kenner zal de voorkeur geven aan kaviaar uit de Kaspische Zee, omdat deze soort een heel bijzondere smaak heeft. De grootste producten van kaviaar kun je vinden in de landen die grenzen aan de Kaspische Zee. In het verleden hebben de Verenigde Naties een verbod uitgegeven op export van kaviaar uit de Kaspische Zee, ter bescherming van de slinkende populaties wilde steur. Dit verbod is later echter ook weer opgeheven en inmiddels mag er zo’n kleine 100 ton wilde kaviaar vanuit de Kaspische Zee worden geëxporteerd. Ook de duurste kaviaarsoort, beluga van de steursoort Huso, is te vinden in dit wonderbaarlijk grote meer. Er bestaan trouwens geen uitstromende wateren uit de Kaspische Zee en het is daarom een endoreïsch bekken, wat een bekken is dat niet afwatert in een zee of oceaan. Een onvoorstelbaar en indrukwekkend groot meer dat met stip op nummer 1 van deze lijst staat.